Nokta vuruşlu yazıcılar kâğıt üzerinde bir karakteri belli sayıda nokta kalıbıbasarak oluşturur. Baskıkalıplarıyazıcının belleğinde tutulur. Bir karakter basılacağızaman kalıp bellekten alınır daha sonra da yazma kafasına iletilir. Yazma kafasıüzerinde bulunan iğneler alınan karaktere bağlıolarak şerit üzerine baskıyapar.
1. Şerit (Kartuşüzerindeki Siyah Bant)
2. Adım Motor (Yazma Kafasınıhareket ettirir.)
3. Yazma Kafası( Üzerinde iğneler bulunur)
4. Güç Kaynağı(Sisteme enerji sağlar)
5. Silindir (Kâğıdıhareket ettirir.)
6. Kâğıt (Çıktıalınacak form)
Nokta vuruşlu yazıcılarda iki tür yazma kafasıkullanılır. Bunlar; manyetik ve
elektromanyetik esaslara göre çalışan yazma kafalarıdır. Her ikisinin de çalışma mantığı aynıdır ve iğnenin şerit üzerine vurmasınısağlamaya yöneliktir. Fakat manyetik yazma kafaları daha hızlı olduğundan daha profesyonel basım işleri yapan yerlerde kullanılmaktadı.
1. Papatya Çarklı Yazıcılar.
Papatya çarklı yazıcılar, mükemmel baskı
2. Nokta Vuruşlu Yazıcılar.kalitesi sağlarlar ve karbon kopya çoğaltabilirler. Baskı sırasında kullanılan teknik bakımından daktiloya en çok benzeyen bu yazıcı türünün basabileceği bütün şekiller papatyaya benzeyen bir yazıcı kafa üzerinde yer alır. Baskı çarkı denilen çarkın üzerinde 92 (bazen dahafazla ) karakter yerleştirilmiştir. Bir elektro-mıknatıs tarafından hareket ettirilen bir çekiç ile bu kabartma karakterler kağıt üzerine basılır. Arada bulunan mürekkepli şeridin izi kağıda basılmış olur. Bu yazıcılar grafikleri ve farklı yazı tiplerini ancak özel bir grafik baskı çarkıyla basabilirler.
Yeni şekiller için yeni yazma kafaları imal etmek gerekir. Yavaş olarak çalışırlar. Bir karakteri tek bir vuruşta basmalarına rağmen papatya çarkının dönüş hızından dolayı çok yavaş kalır.
Baskı kaliteleri elektrikli bir daktilo kalitesinden farksızdır. Daktilo ile akrabalıklarından ötürü çoğu papatya çarklı yazıcı bilgisayardan bağımsız bir daktilo olarak kullanılabilecek şekilde üretilirler .
Mevcut yazıcı türleri içinde en ucuzu olduklarından en yaygın kullanılan yazıcılardır. Kimi kaynaklarda “iğneli yazıcı” yada “matris yazıcı” (dot matrix printer) diye adlandırılan bu yazıcıların yazma kafası bir matris şeklinde dizilmiş küçük iğneciklerden (yada mikro çekiçlerden) oluşur.
Yazıcı kafası bir adım motoru tarafından bir dişli kayış yada daha farklı bir yöntemle yatay olarak hareket ettirilir. Bu sayede yazıcı kafa yatayda istenilen her konuma getirilebilir. Dikey doğrultuda kafa hareket etmez bunun yerine kağıt dikey doğrultuda hareket eder.
Bilgisayardan gelen sinyale bağlı olarak kafanın içindeki elektro-mıknatıslar yardımıyla bu çekiçlerin bazıları öne çıkar, aynen daktiloda olduğu gibi, mürekkepli bir şerit üzerinde nokta vuruşlarla şekil tanımlanır. Fakat nokta vuruşlu yazıcının daktilodan çok önemli bir farkı var; yazma kafaları basılabilir bir şekil içermediği için istenildiği takdirde programlama yolu ile yeni şekillerin tanımlanması mümkündür. Çünkü kafa üzerindeki çekiçlerden (iğnelerden) hangisinin harekete geçeceği bilgisayarın kontrolündedir. Daktilolardan ikinci farkı ise, yazıcı kafanın her iki yönde yani hem soldan sağa hem de sağdan sola hareket etmesidir.
Bugün 9 ve 18 iğneli yazıcılar kullanılmaktaysa da genellikle 24 iğneli matris yazıcılar tercih edilmektedir. İğne sayısının artışı tekbir karakteri daha fazla nokta vuruşuyla oluşturmayı, dolayısıyla birim alan daha fazla nokta sığdırabilmeyi mümkün kılar. 9 iğneli yazıcılarda ortalama çözünürlük 216 x 240 dpi (Dot Per Inch) civarındadır. 9 iğneli yazıcılar her karakter için dikeyde 9 nokta veya daha çok 7 nokta kullanırlar. Buna karşın 24 iğneli yazıcılarda 21 ya da 20 iğne kullanılır.
Nokta vuruşlu yazıcılar her bir karakteri noktalardan oluşmuş bir matris kullanırlar.
Nokta vuruşlu yazıcıların en büyük dezavantajı, yazı kalitesinin düşük olmasıdır. Bir nokta vuruşlu yazıcıdan çıkan metinlerde karakterlerin çeşitli noktaların yan yana getirilmesinden oluştuğu hemen görülür. Bunu telafi etmek için bazı matris yazıcılar “near letter qality” diye adlandırılan baskı tarzı seçeneğini sunarlar. Bu yöntemde her satır iki kere üst üste yazılır. Ama ikinci yazışta yazıcı kafası biraz kaydırılır ve böylelikle karakteri oluşturan noktalar arasındaki boşluklarda doldurulmaya çalışılır. Bu baskı kalitesini artırır fakat baskı hızını düşürür. Aynı iğnelerin çift vuruş yapmasıyla BOLD karakterler elde edilir. İtalik karakterler içinse farklı iğneler matrisi kullanılır.
Nokta vuruşlu yazıcıların renkli olanları da vardır. Yazma şeritleri birkaç renkten oluşan modeller renk gerektiren grafikler için kullanılır. Genellikle Siyah, Kırmızı, Mavi, Sarı bantlar taşıyan şerit, değişik renkler gerektiğinde aşağı yukarı hareket ettirilir. Renkli Nokta vuruşlu yazıcılar sınırlı sayıda renkleri elde etmek için kullanılır. Nokta vuruşlu yazıcılar kenarlarında delikler bulunan “sürekli form” adı verilen kağıtlara baskı yapabildikleri gibi normal kağıtta kullanabilirler.
3. Mürekkep Püskürtmeli Yazıcılar.
Mürekkep püskürtmeli yazıcılarda nokta matrisli yazıcılardan dır. Ancak bu yazıcılar şerit kullanmazlar. Bunun yerine resmi ve karakterleri oluşturmak için vuruşsuz bir yöntem kullanırlar. Yazıcı kafası kağıda değmez. Bunun yerine kafa kağıda mürekkep damlacıkları püskürtür
Mürekkep püskürtmeli yazıcılarda kullanılan yöntem nokta matrisli yazıcılarda kullanılan yönteme benzer. Kafa bir adım motoru ile sağa sola hareket ettirilirken kağıt merdaneler yardımıyla sağa sola doğru hareket ettirir.
Yazıcı kafası dikey olarak yerleştirilmiş birçok püskürtücü ucundan kağıda minik noktalar halinde özel bir mürekkep püskürtür. Mürekkebi kafadan ileri doğru püskürtmek için iki yöntem kullanılır. Isıl Kabarcık püskürtme (Thermal Buble Jet) yöntemi ve pieozo elektrik yöntemi.
Isıl Kabarcık püskürtme (Thermal Buble Jet) yöntemi; Mürekkebi ani olarak ısıtan, püskürtme ağzının içinde bulunan küçük bir ısıtıcı kullanılır. Mürekkebin bir kısmı buharlaşır ve bu gaz kabarcığı geri kalan mürekkebi ileri doğru dolayısıyla kağıda doğru iter. Bu işlem saniyede birkaç bin defa yapılır.
Pieozo elektrik yöntemi; Mürekkebi püskürtmek için püskürtücü ağzın tümünü ani olarak daraltır. Piezo elektrik nedeniyle bazı kristallere bir elektrik uygulandığında kristal büzülür. Bunu için her püskürtme ağzına elektriğe duyarlı bir mürekkep kullanıldığında mürekkebin püskürtülmesini kolaylıkla kontrol edilmesini sağlayan bir piezoelektrik kristal yerleştirilmiştir. Bu yöntemde saniyede binlerce mürekkep damlasının püskürtülmesine olanak sağladığı için yeteri kadar yüksek baskı hızlarına ulaşılır. Birçok mürekkep püskürtmeli yazıcı bir sayfayı yaklaşık renkli ve siyah/beyaz durumuna göre 10 ile 20 sn arasında basar.
Piezoelektriklik: Mekanik gerilimlerin etkisinde kaldıklarında kütleleri içinde bir elektrik kutuplanması ve yüzeylerinde elektrik yükleri oluşan ve bir elektrik alanı etkisinde kaldıklarında iç kuvvetlerin etkisi ile biçim değiştiren kimi kristallerin ortaya koydukları olaya denir. Doğal piezoelektrik malzemeler; kuvars ve turmalindir. Ferroelektrik malzemeler denen ve kutuplama sonunda piezoelektrik özellik gösteren malzemeler; lityum tantalat ve lityum nitrattır. Bunlar içinde en çok kullanılanlar Kuvars ve Lityum tantalat tır.
Mürekkep püskürtmeli yazıcılar vuruşsuz çalıştıklarından karbon kağıdı ile çoğaltılmış baskılara imkan vermezler. Yani bu yazıcıları fatura kesmek gibi çok kopya gerektiren baskı işlemlerinde kullanamayız.
Mürekkep püskürtmeli yazıcıların ikinci bir dezavantajı ise; gerektirdikleri özel mürekkebin pahalı olmasıdır.
Mürekkep püskürtmeli yazıcılarda renkli baskı kolaydır. Temel üç renk ayrı ayrı aynı noktaya basıldığında diğer renkler elde edilir. Üç rengi karıştırarak elde edilen siyah tam siyah tonunda elde edilmediği ve üç mürekkebi de harcadığı için ek olarak siyah mürekkepte bulunur. Yalnızca siyah rengin yer aldığı baskılarda bu yöntem daha ucuz olur.
4. Lazer Yazıcılar
Lazer yazıcılar vuruşsuz bir yöntem kullanırlar. Lazer yazıcılarda kullanılan baskı yöntemi fotokopi makinesindekine benzer Lazer yazıcılar satır satır yazmak yerine sayfa sayfa yazarlar. Sıklıkla Lazer yazıcı üreticileri Fotokopi makinesi üreticilerinin mekanizmalarını kullanırlar. Örneğin Hewlett Packard lazer yazıcıları Canon Fotokopi makinelerinin baskı mekanizmalarını kullanarak yapılır. Eğer bu yazıcılardan birine sahipseniz tonerini bir Canon fotokopi makinesinin kartuşuyla değiştirebilirsiniz.Lazer yazıcı bütün sayfayı bir kerede basmak için geniş bir bellek kullanır. Lazer yazıcılardaki ROM basılacak dökümanın tam sayfa bir haritasını oluşturur. Bir bit haritası lazer ışını darbeleri ile sonra bu lazer ışını bir sıra aynadan yansıyarak ışığa duyarlı dönen bir silindir üzerine düşürülür. Lazer ışını silindiri tarayarak basılı alanları elektriksel olarak nötr hale getirir. Negatif yüklenmiş toner tozu nötr alanlara yapışır, negatif yüklü alanlara yapışmaz. Merdanenin sıcaklığı karakteri oluşturan noktaların kağıda geçmesini sağlar.
Grafik çıktılar Lazer yazıcıların zayıf taraflarını ortaya çıkarır. Bir lazer çıktısı alabilmek için bütün resmin yazıcıya yüklenmesi gerekir. Yazıcı baskıya geçmeden önce bir boyutta bir verinin tamamını saklamak zorundadır. Buna göre yüksek çözünürlüklü bir sayfa grafik çıktısı için 1MB yazıcı belleği yeterli değildir. Yazıcının da kendi işletim sistemi bir belleğe ihtiyaç duyar. Lazer yazıcılar sürekli form yazıcı kağıdı kullanmazlar.
Yazıcı Bağlantıları
Yazıcıların çoğu bilgisayara genelde iki port üzerinden bağlanır. Bunlar DB25 paralel portu ve USB portudur. Paralel bağlantılar eskiden beri kulanılmakta olup, günümüzde bir çok yazıcı USB portundan bilgisayara bağlanmaktadır. Paralel İletişim Portu
Paralel port ilk defa IBM bilgisayarlarında seri iletişime altrenatif olarak kullanıldı. IBM mühendisleri o günlerde, seri iletişimin birim zamanda 1 bit ile sınırlı olmasının hızlı cihazlar için yeterli ve uygun olmadığını düşünmekteydiler. Standart paralel port geriye dönük uyumluluk sağlayacak şekilde geliştirildi.
Paralel port seri iletişime göre hızlı olmasına rağmen, modern standartlara göre yavaş kalmaktadır. Standart paralel port, iletişimindeki maksimum bilgi akış değeri saniyede 150 kilobayt?tır. Bilgisayardaki standart paralel iletişim aynı zamanda yazılım ve işlemcinin gücüyle ilişkilidir.
Paralel port iki yönlü bilgi akışını gerçek anlamda gerçekleştiremediği için geri atılmıştır. Tek yönlü iletişim, basit çizgi yazıcıları ve nokta matris yazıcıları için kabul edilebilirdir.
IEEE 1284 Standart
1991 yılında bir grup yazıcı üreticisi, IEEE?ye, bilgisayarlar için geriye dönük uyumlu ve iki yönlü iletişimi sağlayan, yüksek hızlı bir paralel port geliştirmeleri için komite kurmaları önerisinde bulundular. Komitenin adı IEEE 1284 olduğu için standartın adı da IEEE 1284 oldu. Bu standart aşağıdaki özelliklere sahiptir:
Paralel Bağlantılar, Kablolama ve Elektriksel Özellikler
Paralel port için gerçek bir kablo standardı olmamasına rağmen, bir tarafınada DB-25 bağlayıcısı diğer tarafında da 36 iğneli "centronics" bağlayıcısı bulunan kablo, yazıcı kablosudur. Yazıcı kablosunun elektriksel özellikleri ve iç yapısındaki teller hakkında genel bir teknik yoktur. Pratikte yazıcı kablosunun 6 feet uzunluğundaki iletişim hattı için 150 KBps taransfer hızı destekleyecek şekilde tasarlanmış olması beklenmektedir. Fakat farklı transfer modları için aynı kablo güvenli bir iletişim sağlamayabilir. 10 metre büyüklüğündeki mesafelerde, güvenli bir iletişimin olabilmesi için IEEE 1284 onayı olan kablolardan kullanmanız gerekmektedir. Kablo boyu uzadıkça transfer hızı düşecektir.
Paralel port kablosunu yazıcı ve bilgisayara bağlamak çok kolaydır. DB-25 könnektörü olan tarafını bilgisayara, "centronics" bağlaycısı olan tarafını da yazıcıya bağlamanız yeterlidir.
USB Yazıcılar
Yeni yazıcılar USB bağlantısını kullanarak bilgisayarınızın herhangi bir USB portuna bağlanarak kullanılabilirler. USB yazıcılar genellikle USB kablosu ile gelirler. Eğer yazıcı aldığınızda yanında USB kablosu yoksa, kendiniz bu kablodan satın alabilirsiniz.
Dikkat etmeniz gereken nokta kablonun bir tarafında USB A tipi bağlayıcı, diğer tarafında ise USB B tipi bağlayıcı olmasıdır. USB kablosunun A tipi bağlayıcının olduğu tarafı bilgisayarınıza, B tipi bağlayıcının olduğu tarafını yazıcınıza takarak bağlantı yapınız.
FireWire Yazıcılar
Bazı yazıcılar USB bağlantısı yerine ek olarak FireWire bağlantısı bulundururlar. FireWire bağlantıları USB bağlantısına benzemekle beraber, daha hızlı biilgi transfer hızına sahiptir. Bir tarafında FireWire bağlayıcısı, diğerinde ise USB A tipi konnektör olan kablolar kullanılarak bilgisaya bağlanırlar.
Ağ Yazıcıları
Ağ yazıcıları günümüzde sadece ofislerde kullanılmamaktadır. Ev veya ev-ofislerde de kullanılmaya başlanmıştır. Yazıcılar, ağda yer alan tüm kullanıcıların yazıcıdan faydalanabilmesi için ağa bağlanırlar. Önceleri bir yazıcının ağa bağlanması için, o yazıcının önce ağda bulunan bir bilgisayara fiziksel olarak bağlanması gerekirdi. Daha sonra o bilgisayar üzerinden diğer kullanıcılara paylaşım hakkı verilirdi.
Günümüzde normal bir ağ yazıcısı, üzerinde RJ45 standartını destekleyen ağ adaptörü ile geldiği için, ağ kablosu ile direk olarak ağa bağlanabilirler. Ağa bağlama aşamasında yazıcıya, statik IP adresi verilebileceği gibi, DHCP sunucusundan kendisi dinamik bir IP adresi de alabilir.
Yazıcı ağa bağlandığında herhangi bir bilgisayardan bağımsız bir şekilde çalışabilir. Ağ yazıcılarından bazıları, üzerlerinde kablosuz bağlantı adaptörü ile gelirler. Bu yazıcılar da, ağa kablosuz olarak bağlanırlar. Bluetooth arayüzü ile ağa bağlanan ağ yazıcıları da bulunmaktadır.
Yazıcılarda yukarıdaki adaptörlerden herhangi biri yoksa, yazıcı sunucusu olarak adlandırılan ağ araçları kullanılarak yazıcının ağa bağlanması sağlanır. Yazıcı sunucularının temel kullanım araçları bir ya da birkaç yazıcıyı paralel port ya da USB bağlantıları ile ağa bağlamaktır.
Diğer Yazıcılar
Yazıcılar için birden çok bağlantı şekli vardır. Biz sadece paralel port, USB, FireWire ve ağ bağlantıları kullanan yazıcılar üzerinde durduk. Bunların dışında seri port yazıcıları ve SCSI yazıcıları olarak adlandırılan yazıcı türleri de vardır.
Paralel port ilk defa IBM bilgisayarlarında seri iletişime altrenatif olarak kullanıldı. IBM mühendisleri o günlerde, seri iletişimin birim zamanda 1 bit ile sınırlı olmasının hızlı cihazlar için yeterli ve uygun olmadığını düşünmekteydiler. Standart paralel port geriye dönük uyumluluk sağlayacak şekilde geliştirildi.
Paralel port seri iletişime göre hızlı olmasına rağmen, modern standartlara göre yavaş kalmaktadır. Standart paralel port, iletişimindeki maksimum bilgi akış değeri saniyede 150 kilobayt?tır. Bilgisayardaki standart paralel iletişim aynı zamanda yazılım ve işlemcinin gücüyle ilişkilidir.
Paralel port iki yönlü bilgi akışını gerçek anlamda gerçekleştiremediği için geri atılmıştır. Tek yönlü iletişim, basit çizgi yazıcıları ve nokta matris yazıcıları için kabul edilebilirdir.
IEEE 1284 Standart
1991 yılında bir grup yazıcı üreticisi, IEEE?ye, bilgisayarlar için geriye dönük uyumlu ve iki yönlü iletişimi sağlayan, yüksek hızlı bir paralel port geliştirmeleri için komite kurmaları önerisinde bulundular. Komitenin adı IEEE 1284 olduğu için standartın adı da IEEE 1284 oldu. Bu standart aşağıdaki özelliklere sahiptir:
- Compatibility, nibble, byte, EPP ve ECP gibi beş ayrı mod destekleme
- Bilgisayar ve yazıcının ikisininde desteklediği modların ortaya çıkarılması
- Standart fiziksel arayüz (kablo ve bağlayıcılar)
- Standart elektriksel arayüz (empedans uyumu ve sonlandırmalar)
Paralel Bağlantılar, Kablolama ve Elektriksel Özellikler
Paralel port için gerçek bir kablo standardı olmamasına rağmen, bir tarafınada DB-25 bağlayıcısı diğer tarafında da 36 iğneli "centronics" bağlayıcısı bulunan kablo, yazıcı kablosudur. Yazıcı kablosunun elektriksel özellikleri ve iç yapısındaki teller hakkında genel bir teknik yoktur. Pratikte yazıcı kablosunun 6 feet uzunluğundaki iletişim hattı için 150 KBps taransfer hızı destekleyecek şekilde tasarlanmış olması beklenmektedir. Fakat farklı transfer modları için aynı kablo güvenli bir iletişim sağlamayabilir. 10 metre büyüklüğündeki mesafelerde, güvenli bir iletişimin olabilmesi için IEEE 1284 onayı olan kablolardan kullanmanız gerekmektedir. Kablo boyu uzadıkça transfer hızı düşecektir.
Paralel port kablosunu yazıcı ve bilgisayara bağlamak çok kolaydır. DB-25 könnektörü olan tarafını bilgisayara, "centronics" bağlaycısı olan tarafını da yazıcıya bağlamanız yeterlidir.
USB Yazıcılar
Yeni yazıcılar USB bağlantısını kullanarak bilgisayarınızın herhangi bir USB portuna bağlanarak kullanılabilirler. USB yazıcılar genellikle USB kablosu ile gelirler. Eğer yazıcı aldığınızda yanında USB kablosu yoksa, kendiniz bu kablodan satın alabilirsiniz.
Dikkat etmeniz gereken nokta kablonun bir tarafında USB A tipi bağlayıcı, diğer tarafında ise USB B tipi bağlayıcı olmasıdır. USB kablosunun A tipi bağlayıcının olduğu tarafı bilgisayarınıza, B tipi bağlayıcının olduğu tarafını yazıcınıza takarak bağlantı yapınız.
FireWire Yazıcılar
Bazı yazıcılar USB bağlantısı yerine ek olarak FireWire bağlantısı bulundururlar. FireWire bağlantıları USB bağlantısına benzemekle beraber, daha hızlı biilgi transfer hızına sahiptir. Bir tarafında FireWire bağlayıcısı, diğerinde ise USB A tipi konnektör olan kablolar kullanılarak bilgisaya bağlanırlar.
Ağ Yazıcıları
Ağ yazıcıları günümüzde sadece ofislerde kullanılmamaktadır. Ev veya ev-ofislerde de kullanılmaya başlanmıştır. Yazıcılar, ağda yer alan tüm kullanıcıların yazıcıdan faydalanabilmesi için ağa bağlanırlar. Önceleri bir yazıcının ağa bağlanması için, o yazıcının önce ağda bulunan bir bilgisayara fiziksel olarak bağlanması gerekirdi. Daha sonra o bilgisayar üzerinden diğer kullanıcılara paylaşım hakkı verilirdi.
Günümüzde normal bir ağ yazıcısı, üzerinde RJ45 standartını destekleyen ağ adaptörü ile geldiği için, ağ kablosu ile direk olarak ağa bağlanabilirler. Ağa bağlama aşamasında yazıcıya, statik IP adresi verilebileceği gibi, DHCP sunucusundan kendisi dinamik bir IP adresi de alabilir.
Yazıcı ağa bağlandığında herhangi bir bilgisayardan bağımsız bir şekilde çalışabilir. Ağ yazıcılarından bazıları, üzerlerinde kablosuz bağlantı adaptörü ile gelirler. Bu yazıcılar da, ağa kablosuz olarak bağlanırlar. Bluetooth arayüzü ile ağa bağlanan ağ yazıcıları da bulunmaktadır.
Yazıcılarda yukarıdaki adaptörlerden herhangi biri yoksa, yazıcı sunucusu olarak adlandırılan ağ araçları kullanılarak yazıcının ağa bağlanması sağlanır. Yazıcı sunucularının temel kullanım araçları bir ya da birkaç yazıcıyı paralel port ya da USB bağlantıları ile ağa bağlamaktır.
Diğer Yazıcılar
Yazıcılar için birden çok bağlantı şekli vardır. Biz sadece paralel port, USB, FireWire ve ağ bağlantıları kullanan yazıcılar üzerinde durduk. Bunların dışında seri port yazıcıları ve SCSI yazıcıları olarak adlandırılan yazıcı türleri de vardır.